Loopbaanleren

Sturing kunnen geven aan je loopbaan

Onderwijs bereidt leerlingen voor op een toekomst waarin de loopbaan nooit ‘af’ is. Je blijft steeds in ontwikkeling. Omdat je bij wilt blijven, of om je kansen te vergroten. Omdat je ambities hebt, of simpelweg omdat je het leuk vindt. Maar ook omdat de arbeidsmarkt van je vraagt dat je jezelf blijft professionaliseren, en dat je je kunt aanpassen wanneer omstandigheden veranderen. Je moet dus in staat zijn je eigen ontwikkeling te sturen en je loopbaan vorm te geven. Maar dat gaat niet vanzelf, daar heb je bepaalde vaardigheden voor nodig. En die leer je gewoon op school.

Ontwikkeling als cyclisch proces

Elke loopbaan is de afspiegeling van iemands persoonlijke ambities, interesses en kwaliteiten. Zeker aan het begin van je loopbaan staan die nog niet vast. Je moet nog veel ontdekken. En dat gaat stap-voor-stap: je doet ervaringen op, daarvan leer je en zo krijg je betere inzichten. Deze vormen het uitgangspunt voor de volgende fase, met weer nieuwe ervaringen en inzichten. En als het goed is zet dit cyclische proces zet zich voort gedurende je hele loopbaan, steeds op een hoger niveau.

Een nieuwe kijk op LOB

Om zelf vorm te kunnen geven aan je loopbaan is het nodig dat je loopbaanvaardigheden inzet. Het onderwijs heeft als taak ervoor te zorgen dat leerlingen deze stap-voor-stap ontwikkelen: je leert op onderzoek uit te gaan, je netwerk in te schakelen, stil te staan bij je ervaringen en keuzes te onderbouwen. Dat vraagt een andere aanpak van LOB waarbij al vroeg wordt begonnen met het cyclisch leren, want op die manier kun je loopbaanvaardigheden tegelijkertijd ontwikkelen en toepassen.


Loopbaanleren kun je niet los zien van het reguliere leerproces. Ook daar ben je immers bezig met het ontwikkelen van je kwaliteiten, het ontdekken van je interesses en het bijstellen van je ambities. Loopbaanleren verdient dan ook een integrale en vakoverstijgende aanpak in het onderwijs. Meer dan een los uurtje LOB op het rooster is een herkenbare focus nodig binnen elk onderdeel van het onderwijsprogramma.

Het loopbaanportfolio van Peppels

Het portfolio van Peppels structureert alle stappen in het proces van loopbaanleren. Het helpt de leerling bij het verwerven van loopbaanvaardigheden en het ondersteunt de docent bij de begeleiding.


In het portfolio van Peppels werken opleiding en student samen aan loopbaanleren; de leerling is eigenaar van het portfolio, de opleiding begeleidt en regisseert. In het portfolio komt alles bij elkaar: het binnen en buiten school geleerde, de professionele vaardigheden en de loopbaanvaardigheden, de opgedane ervaringen en de leerdoelen voor de toekomst.


Het draait bij het portfolio van Peppels niet primair om het opslaan van producten, maar vooral om het inzicht krijgen in de individuele ontwikkeling om op basis daarvan bij te kunnen sturen. Het opdoen van ervaringen is de basis, maar het is cruciaal dat deze ervaringen verwerkt en geborgd worden. In Peppels borgen leerlingen zowel product als proces. Ze kunnen hun netwerk om feedback vragen en samen met de docent reflecteren op hun ontwikkeling en ervaringen. Daarna kunnen er leerplannen worden opgesteld of onderbouwde keuzes worden gemaakt - bijv. voor het vervolgonderwijs.


In Peppels is een complete leerlijn LOB aanwezig met opdrachten, taken en testen. Werkboeken zijn offline (als download) beschikbaar, terwijl de borging van de opgedane ervaringen online gebeurt. Daarnaast kan de leerling een publiek, multimediaal presentatieportfolio opbouwen met geselecteerde opdrachten, maar ook met eigen ervaringen op het gebied van werk, opleidingen en interesses.

Gedeeld eigenaarschap

Motivatie is belangrijk bij het verwerven van waardevolle inzichten en om relevante beslissingen te kunnen nemen. Daarvoor is een besef van eigenaarschap nodig. Loopbaanleren moet niet gezien worden als een door de school afgedwongen proces, maar iets waarover de leerling ook zelf wat te zeggen heeft. In het portfolio van Peppels kunnen vorm en inhoud mede worden bepaald door de gebruiker. Na diplomering kan de leerling zijn portfolio blijven gebruiken.

Borgen van product én proces

Om je ontwikkeling te kunnen sturen is het nodig te begrijpen hoe je jezelf ontwikkelt. Daarom moet het portfolio niet alleen laten zien wat je gedaan hebt, maar ook hoe je daar gekomen bent. In het portfolio van Peppels kunnen product én proces worden geborgd. Op een eigentijdse en herkenbare manier voor de leerling, en heel overzichtelijk voor het docententeam: multimediale projecten en verslagen, en laagdrempelige procesblogs.